Miếu Ban là một trong những di tích quan trọng nằm trong quần thể Di tích Quốc gia đặc biệt đền Phù Đổng (hay còn gọi là đền Gióng). Đây là nơi thờ Thánh Gióng, một trong tứ bất tử trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Vị trí
- Miếu Ban nằm tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội – cách trung tâm Thủ đô khoảng 20km.
- Nằm trong quần thể đền Phù Đổng, bên cạnh các công trình khác như đền Thượng, đền Hạ, chùa Kiến Sơ, đình Phù Đổng.
- Miếu Ban nằm ở phía tây Đền Thượng, ở giữa xóm Ban, rộng 814m2. Miếu có tên chữ là “Dục Linh Từ”, thờ Đức Thánh Mẫu.
Đường đi link Google Maps https://maps.app.goo.gl/z8DDksMkyrBHdtkR9
Miếu Ban thờ ai?
Miếu Ban thờ các vị tướng lĩnh, văn võ bá quan, những người có công theo Thánh Gióng đánh giặc Ân.
Ngoài ra, còn có các bô lão, nhân dân trong vùng được truyền tụng là đã góp công trong sự nghiệp của Thánh Gióng.
Tương truyền đây là nơi Mẫu sinh ra Gióng, vốn thuộc khu rừng Trại nòn, nên có tên cổ là “Miếu Trại nòn”. Miếu được phục dựng vào thế kỷ XIX, lợp ngói cổ hình mũi hài. Sau Miếu là giếng Bát Nhũ trì (ao tám vú), giữa giếng nổi lên một gò đất nhỏ, phẳng, tương truyền, đây là nơi Gióng được sinh ra, được cắt rốn bằng liềm đá, được tắm trong thống đá và được nằm trên một sập đá. Hiện nay, nơi đây chỉ còn chiếc thống đá được bày trước hương án có bát nhang thờ Thánh Gióng.
Vai trò trong lễ hội
Trong Hội Gióng Phù Đổng (diễn ra vào tháng 4 âm lịch), Miếu Ban là nơi diễn ra các nghi lễ tế tướng, rước tướng, rước cờ…
- Là điểm tập hợp quân lính – các vai đóng tướng, đóng lính, đóng cờ trong lễ hội.
- Người dân địa phương coi đây là nơi linh thiêng để cầu an, cầu tài, cầu phúc lộc cho cả làng.
- Lễ hội Gióng Phù Đổng là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO công nhận (năm 2010).
- Miếu Ban là một mắt xích quan trọng trong hành trình tái hiện cuộc khởi nghĩa của Thánh Gióng.
- Đây không chỉ là di tích lịch sử mà còn mang tính tâm linh, văn hóa, và giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ sau.
Hội Gióng hằng năm, vào chiều ngày 07/4 âm lịch, đoàn hội rước đi qua Miếu Ban. Đến đây, các ông Hiệu thực hiện nghi lễ bái vọng Thánh Mẫu để đi “khám đường” – một ngày đầu tiên của lễ hội. Cầu mong Thánh Mẫu che chở và phù hộ cho những ngày hội tiếp theo, mồng tám -mồng chín tháng 4 được thành công tốt đẹp.
Miếu Ban là một di tích nằm trong Khu di tích Đền Phù Đổng được Thủ tướng Chính Phủ xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt năm 2013.
Miếu Ban không đồ sộ về quy mô nhưng là nơi kết tinh lòng biết ơn, tín ngưỡng dân gian và vai trò cộng đồng trong sự tích Thánh Gióng. Khi đến thăm Phù Đổng, ngoài đền chính thờ Thánh Gióng, Miếu Ban là điểm không thể bỏ qua nếu muốn hiểu sâu về văn hóa thờ phụng và tổ chức lễ hội ở vùng đất linh thiêng này.